MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ GIẢM XÓC Ô TÔ
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ GIẢM XÓC Ô TÔ
I. KHÁI NIỆM
Giảm xóc ô tô (hay còn gọi là phuộc nhún) là một trang bị không thể thiếu trên mọi chiếc xe , nó làm tiêu biến đi những dao động tự do của lực đàn hồi, giúp xe êm ái hơn khi di chuyển qua những đoạn đường không bằng phẳng.Giảm xóc của ô tô áp dụng dao động tắt dần, nguyên lý của bộ giảm xóc là sử dụng chuyển động tịnh tiến của phuộc nhún, có thể biến động năng thành nhiệt năng rồi đưa vào trong ống thủy lực.
II. PHÂN LOẠI GIẢM XÓC Ô TÔ
Các loại giảm xóc sau của xe ô tô
Căn cứ vào cấu tạo, chúng ta có thể phân loại giảm xóc ô tô có 6 loại chính, bao gồm:1. Giảm xóc 2 ống.
2. Giảm xóc 1 ống.
3. Giảm xóc loại 2 ống với hơi áp thủy lực.
4. Giảm xóc khí nén – thủy lực.
5. Giảm xóc bóng hơi.
6. Giảm xóc Vario.
Xe ô tô luôn phát sinh ra một lực dao động tự do và truyền chúng vào thân xe, lực này cũng sẽ tác động tới những người ngồi trên xe khiến người ngồi cảm giác mất thoải mái. Để triệt tiêu được hoàn toàn những dao động này, người đưa cần dùng tới bộ phận giảm xóc xe ô tô, giữ sự cân bằng cho xe.
1. Giảm xóc 2 ống
Đây là loại giảm xóc phổ biến nhất, được sử dụng hầu hết trên các dòng xe hơi hiện nay, cấu tạo của giảm xóc ô tô 2 ống gồm:- Ống 1 trên cùng, 2 van tiết lưu đóng mở đối nghịch nhau dưới đáy.
- Ống 2, ống chân không bao lấy ống 1. Bộ phận này bổ sung thể tích thừa do dầu tràn từ ống 1 ra ngoài ống 2.
- Ống bảo vệ ngoài cùng.
- Pittong và trục pittong có 2 van tiết lưu đóng/mở nghịch nhau.
- Ưu điểm của giảm xóc loại 2 ống này là chúng có tuổi thọ cao, giảm dao động tốt. Nhưng chúng cũng có những nhược điểm đáng lưu tâm là thường xuất hiện tình trạng rò rỉ dầu ra các khe mối nối, nhanh hỏng nếu xe thường xuyên phải chạy ở địa hình gồ ghề.
2. Giảm xóc ô tô 1 ống
- Giảm xóc 1 ống được cải tiến từ loại giảm xóc 2 ống, nguyên lý hoạt động cũng tương đồng nhau. Tuy nhiên, loại 1 ống sẽ có một buồng hơi nằm ở dưới cùng thay vì ống thứ 2 trùm lại bên ngoài, giúp cân bằng lượng dầu trong thiết bị giảm xóc.
- Ưu điểm: Giữ dầu không bị thoát khỏi các van tốt hơn, giúp bộ giảm xóc có tuổi thọ cao hơn. Ngoài ra, loại 1 ống cũng có tính đa dụng hơn trên nhiều cung đường, hạn chế sự sủi bọt của dầu qua đó gia tăng tuổi thọ của dầu.
- Nhược điểm: Giá thành đắt hơn do việc chế tạo vòng kín ở trục pittong và hộp chưa dầu phức tạp hơn.
3. Giảm xóc loại 2 ống với hơi áp lực
- Kết hợp bởi những điểm mạnh, sử dụng nguyên tắc hoạt động kết hợp của cả loại giảm xóc 1 ống và giảm xóc 2 ống. Giảm xóc loại này được đánh giá ưu việt hơn, phần dưới ống nhún không chứa đầy dầu khi xe đứng yên, mà là 1/3 thể tích, trong đó khí nén 6 – 7 Bar.
- Qua đó mà quá trình nhún và giãn khi nào cũng có sự đàn hồi của buồng khí, nhanh chóng dập tắt dao động hơn.
Ưu điểm: Loại giảm xóc này sở hữu đầy đủ những ưu điểm của giảm xóc 1 ống và giảm xóc 2 ống, khả năng làm tiêu biến dao động nhanh hơn, phù hợp với dòng xe bán tải và xe thường xuyên di chuyển qua những địa hình gồ ghề.
Nhược điểm: Công đoạn chế tạo cần độ chính xác cao, việc bảo dưỡng kỹ lưỡng nên chúng chỉ sử dụng cho những dòng xe có yêu cầu đặc biệt.
4. Giảm xóc ô tô khí nén – thủy lực
- Hệ thống giảm xóc này tổng hợp những ưu điểm của lò xo đàn hồi có giảm chấn cùng bóng hơi giảm xóc thủy lực. Cấu tạo của phuộc nhún khí – thủy lực bao gồm:
- Pittong của phần đàn hồi, đồng thời cũng là trục của bộ giảm chấn. Phần bóng hơi được bảo vệ bằng một lớp màng cao su có xen kẽ lớp lõi thép và dù.
- Bình tích áp khí nén và bóng hơi giảm xóc nối với nhau bởi 1 đường ống khí nén.
Ưu điểm: Có thể tùy ý điều chỉnh van điều khiên sao cho phù hợp với điều kiện mặt đường và tải trọng của xe.
Nhược điểm: Giá thành cao và vận hành phức tạp. Vậy nên chúng ít khi được áp dụng trên những dòng xe con và hạng trung.
5. Giảm xóc bóng hơi
Giảm xóc bóng hơi được cấu tạo gồm: một ống khí nén, vỏ lò xo khí, trục ống nhún và van tiết dầu, khoang chứa dầu.Khí nén được dẫn vào dưới một áp lực có thể điều khiển. Tùy theo áp lực khí nén mà độ đàn hồi của bóng hơi sẽ thay đổi một cách tối ưu nhất, qua đó giúp tiêu trừ giao động một cách hiệu quả nhất.
Tuy nhiên, điểm bất tiện của bộ giảm xóc này là bóng hơi chỉ sử dụng được khi nổ máy, nếu đông cơ bị tắt ở chỗ có gò cao thì xe sẽ hạ xuống và có nguy cơ hư hỏng vỏ hoặc các bộ phận khác.
6. Giảm xóc Vario
Giảm xóc Vario có kết cấu tương tự như phuộc giảm xóc ô tô loại 2 ống. Nó có cấu tạo đặc biệt hơn, ưu điểm vượt trội có khả năng thích nghi được với tình trạng dằn, xóc khác nhau để thay đổi đặc tính giảm chấn.Khi xe có tải trọng nhe, pittong sẽ nằm ở vùng trên của ống dầu để dầu di chuyển xuống vùng dưới dễ dàng. Nếu xe chở tải trọng nặng, pittong sẽ di chuyển xuống vị trí thấp, dầu sẽ không di chuyển xuống phía dưới dễ dàng được, chúng phải chảy qua van tiết lưu, trở lực này giúp dập tắt dao động.
III. THỜI HẠN SỬ DỤNG GIẢM XÓC Ô TÔ
Theo kinh nghiệm sử dụng xe và sửa chữa xe, tuổi thọ của hệ thống giảm xóc sẽ phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện đường xá. Nếu chiếc xe của bạn thường xuyên chạy trên những đoạn đường đẹp, thì hệ thuộc phuộc nhún có tuổi thọ khoảng 140.000km.Còn nếu như xe của bạn thường xuyên di chuyển trên những đoạn đường gồ ghê, nhiều ổ gà, G giảm tốc, xe thường xuyên cua gấp… thì bộ phận giảm xóc chỉ hoạt động tốt trong khoảng 80.000.
DẤU HIỆU GIẢM XÓC Ô TÔ BỊ HỎNG
1. Đầu xe bị nhún xuống mạnh khi phanh gấp: Nếu xe gặp phải tình trạng này, tốt nhất bạn cần phải kiểm tra bộ giảm xóc ngay. Bởi nếu như đầu xe bị nhún xuống lúc phanh gấp, có thể khiến bạn mất khả năng kiểm soát tay lái dẫn tới nguy hiểm.2. Xe bị trượt và chệch hướng: Chỉ một tác động nhẹ cũng có thể khiến xe bị mất cân bằng và chệch hướng, thì cũng là dấu hiệu cho thấy cần phải thay mới bộ giảm xóc ngay.
3. Xe rung, lắc lư: Nếu cảm nhận thấy xe rung và lắc lư mạnh khi di chuyển qua những đoạn đường xấy thì bạn nên kiểm tra bộ giảm xóc.
4. Xe chảy dầu và phát ra tiếng kêu: Rất dễ để nhận biết được xe bị chạy dảy ở bộ giảm xóc, điều này cũng đồng nghĩa với việc bộ giảm xóc xe cần thay mới. Ngoài ra, khi xe chạy qua những đoạn đường xấu xe xuất hiện những tiếng lộc cộc và có cảm giác nảy. Dấu hiệu này báo hiệu rằng giảm xóc đang bị hở phớt và chảy dầu thủy lực.
Giảm xóc bị chảy dầu
5. Lốp mòn không đều: lốp mòn không đều cũng là dấu hiệu báo rằng có thể bộ giảm xóc đang hoạt động kém hiệu quả hoặc hư hỏng. Lúc này, độ bám đường của xe sẽ kém đi và dễ ngây nguy hiểm cho lái xe cũng như những người đang lưu thông cùng.
IV. CÁCH KIỂM TRA GIẢM XÓC Ô TÔ
Có 3 cách để bạn có thể kiểm tra bộ giảm xóc ô tô tại nhà. Việc nắm bắt tình trạng hoạt động của bộ giảm xóc sẽ giúp bạn có thể chủ động trong việc chăm xóc “xế cưng” của mình, đồng thời từ đó đưa ra những biện pháp xử lý kịp thời.1. Quan sát phía trước xe
Hãy đỗ xe lên một bề mặt phẳng và quan sát phía đầu xe. Nếu độ cao của 2 bánh trước bằng nhau, thì có nghĩa rằng giảm xóc ở 2 bánh trước vẫn còn tốt.
Bên cạnh đó, bạn hãy đo chiều cao của xe xem có trùng với thông số của hệ thống treo hay không. Nếu độ cao không giống với thông số tiêu chuẩn, thì có thể là các lò xo giảm xóc ô tô hoặc bộ phận nào đó của hệ thống treo đã bị gãy hoặc hỏng.
2. Dùng lực kiểm tra phần đầu xe
Dùng lực nhấn phần đầu xe xuống, hoặc bạn hãy đặt đầu gối của mình lên phần cứng của cản xe và nhún nhảy. Nếu phần đầu của xe không bật lại lên như cũ thì có nghĩa giảm xóc đang gặp vấn đề.
3. Kiểm tra bằng mắt thường
Giảm xóc ô tô luôn phải hoạt động với tần suất lớn, từ đó mà lò xò rất nhanh bị xuống cấp và mất đi tính đàn hồi vốn có. Ống nhún sử dụng dầu thủy lực để hấp thụ và triệt tiêu các dao đông, nếu các phớt làm kín hư hỏng thì dầu thủy lực sẽ bị rò rỉ ra ngoài khiến bộ giảm xóc hoạt động kém hiệu quả. Bạn hãy quan sát để tìm những vị trí rò rỉ.
Nếu nhận thấy dấu hiệu này, thì bạn nên đưa xe tới các garage sửa chữa ô tô chuyên nghiệp để được kiểm tra.
V. SỬA CHỮA VÀ THAY THẾ
Khi bộ phận giảm xóc ô tô xuất hiện dấu hiệu rò rỉ, thì có nghĩa là nó đã bị hỏng. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể sử dụng thêm được vài tháng nữa (cho tới khi xuất hiện những tiếng động dội lên từ khoang hành khách).Khi sửa chữa, phục hồi bộ giảm xóc tại các garage, các kỹ thuật viên sửa chữa sẽ tháo giảm xóc, kiểm tra phớt chắn dầu, xem ty giảm xóc có xước hay không và nhấn đầu xe xuống để kiểm tra độ nhún.
Nếu dầu chảy ra ngoài thì họ sẽ thay phớt, còn nếu độ đàn hồi của bộ giảm xóc kém, thậm chí là không trở về vị trí cũ thì có nghĩa là bộ giảm xóc đã hư hỏng hẳn và cần phải thay mới.
Nhiều chủ xe muốn nâng cấp bộ giảm xóc trở nên chất lượng hơn, hoạt động hiệu quả hơn và tuổi thọ lâu hơn, thì có thể nâng cấp đệm trợ lực lò xo, đệm thêm cao su giảm xóc ô tô. Điều này sẽ giúp giảm tần số biên độ dao động của lò xo, giúp dập tắt dao động đàn hồi nhanh hơn, giảm xự ly hãm phanh nếu thắng gấp khi đang chạy ở dải tốc độ cao, tránh nghiêng xe khi vào cua, giữ vững trọng tâm cho xe.
Nếu cần phải thay thế các bạn nên tham khảo các nhà nhập khẩu uy tín, hàng chính hãng để tránh tình trạng mua phải hàng giả, hàng nhái kém chất lượng, không để bị chặt chém gây thiệt hại về kinh tế và và quan trọng nhất là mất an toàn khi tham gia giao thông